Nieuwe EU-richtlijn gericht op het bestrijden van geweld tegen, slechts enkele, vrouwen

Op 24 april stemde het Europees Parlement voor het aannemen van een nieuwe richtlijn gericht op de bestrijding van geweld tegen vrouwen.

Ierse wetgevers hadden de Ierse opt-in voor de richtlijn groen licht gegeven toen deze in juni 2022 nog een voorstel was.

Toen het vorige maand werd aangenomen, zei Fine Gael-lid Francis Fitzgerald – die hielp bij de voorbereiding van het voorstel – zei op X dat het een historische dag was voor de vrouwen van Europa.

Maar de goedkeuring van het voorstel kwam na een politiek akkoord dat een clausule schrapte die de politie zou hebben verboden gegevens te delen met immigratieambtenaren over de immigratiestatus van slachtoffers van buiten de Europese Unie.

In plaats daarvan bevat de richtlijn een vagere, niet-bindende vermelding dat lidstaten ervoor moeten zorgen dat vrouwen die geen staatsburger zijn van een EU-land “niet worden ontmoedigd om aangifte te doen en op een niet-discriminerende manier worden behandeld wat betreft hun verblijfsstatus”.

De richtlijn is een voorbeeld van de obsessie van de Europese Unie met migratiecontrole, ook al schaadt deze kwetsbare vrouwen zonder papieren, zegt Louise Bonneau, belangenbehartiger van het Platform voor Internationale Samenwerking voor Migranten zonder papieren (PICUM).

“Wie zou geweld en misbruik melden als ze het risico lopen opgesloten en gedeporteerd te worden in plaats van steun en bescherming te krijgen?” ze zei.

Fitzgerald, het Fine Gael-lid van het Europees Parlement, zei dat het Europees Parlement en de Europese Raad uitvoerig hebben besproken hoe vrouwen zonder papieren die misdrijven melden, beschermd kunnen worden.

Maar, zei ze, juridische teams wezen erop dat het opnemen van extra kussens voor mensen zonder papieren in strijd is met de Terugkeerrichtlijn, de wet voor het Schengengebied die regels vastlegt rond deportaties en refoulements.

De Terugkeerrichtlijn zegt dat de EU-lidstaten “een terugkeerbesluit zullen uitvaardigen aan iedere onderdaan van een derde land die illegaal op hun grondgebied verblijft”, aldus Fitzgerald. “Dit is dus een bindende verplichting.”

Maar het Europees Parlement heeft zoveel mogelijk gepusht, zei Fitzgerald. Dat leverde hen de paragraaf op waarin de lidstaten werden verteld vrouwen die geen EU-burgers zijn, niet te ontmoedigen om zich te melden, en ervoor te zorgen dat er geen sprake is van discriminatie op basis van hun verblijfsstatus, zei ze.

Wat is uw status?

Neil Bruton, campagnemanager voor Migrants Rights Centre Ireland (MRCI), zei dat slachtoffers van geweld zonder papieren het verdienen zich tot de Gardaí te wenden zonder bang te zijn als papierloos te worden bestempeld en het risico te lopen dat er onderzoek wordt gedaan naar hun immigratiestatus.

“MRCI roept al jaren op tot een firewall tussen An Garda Síochána en de immigratieautoriteiten”, zei hij.

Dat An Garda Síochána de immigratiestatus had onderzocht van mensen die aangifte hadden gedaan van misdaad, verscheen voor het eerst in het proefschrift van David McInerney, een sergeant met een lange staat van dienst bij de diversiteitseenheid van Gardaí.

McInerney ging vorig jaar met pensioen. Zijn proefschrift, dat hij in juni 2020 in een boek heeft omgezet, vermeldt hoe minderheidsmensen die zich voor hulp tot de Gardaí hadden gewend, geconfronteerd zouden worden met een eerste onderzoek naar hun immigratiestatus.

Vorig jaar zei hoofdinspecteur Seán Fallon, de huidige supervisor van de diversiteitseenheid van Gardaí, dat hij niet weet of dat is gebeurd.

Gardaí zou de status moeten onderzoeken van degenen die veroordeeld zijn voor misdaden, maar niet van slachtoffers, zei hij. “Ik denk dat er een verschil moet zijn.”

Migrantenvrouwen die huiselijk geweld ervaren, hebben gezegd dat de angst voor deportatie hen ervan weerhoudt zich voor hulp tot de Gardaí te wenden. Ze kunnen ook te maken krijgen met discriminatie bij de toegang tot ondersteunende diensten.

Het ministerie van Justitie heeft een immigratieprogramma voor slachtoffers van huiselijk geweld wier status is gekoppeld aan een misbruiker, waarin voor hen een route wordt uitgestippeld om hun eigen onafhankelijke toestemming te krijgen.

Maar het lijkt erop dat dit niet geldt voor mensen van wie de immigratievergunning is verlopen. “U komt niet in aanmerking onder deze richtlijnen als u onrechtmatig in Ierland verblijft”, zegt de Irish Immigration-website.

Richtlijnen die in januari 2024 zijn uitgegeven, zeggen ook dat mensen een vorm van juridische status als afhankelijke persoon van een misbruiker moeten hebben om zich aan te melden.

Maar dan zeggen ze ook dat mensen misbruik altijd moeten melden. En als ze dat toch doen, zullen ze niet worden gedeporteerd, staat er.

Botsingen en botsingen

Eén route voorwaarts zou kunnen zijn geweest om de Terugkeerrichtlijn te wijzigen, zodat deze niet in strijd kwam met enige clausule in de nieuwe richtlijn die gegevens beschermde die werden gedeeld door vrouwen zonder papieren die huiselijk geweld meldden.

Maar terwijl de Terugkeerrichtlijn van toepassing is op landen binnen het Schengengebied, is de nieuwe richtlijn gericht op de bestrijding van geweld tegen vrouwen van toepassing op alle lidstaten, aldus Fitzgerald, het Fine Gael-lid van het Europees Parlement.

Dus “vanwege de verschillende gebieden waarop elk van de bovengenoemde stukken wetgeving van toepassing is, was het niet mogelijk om de Terugkeerrichtlijn tijdens dit proces te wijzigen”, zei ze.

Ierland maakt geen deel uit van het Schengengebied en heeft niet gekozen voor de Terugkeerrichtlijn.

Maar Fitzgerald zei dat, omdat de nieuwe richtlijn over geweld tegen vrouwen op alle lidstaten van toepassing is, het niet mogelijk was dat verschillende landen daarin verschillende bepalingen hadden.

Dat gezegd hebbende, is de richtlijn inzake geweld tegen vrouwen het uitgangspunt, zei ze, “daarom is het absoluut noodzakelijk voor elke EU-lidstaat om een ​​hogere standaard op te nemen, op voorwaarde dat zij voldoen aan hun wettelijke verantwoordelijkheden onder alle relevante onderdelen van de EU-wetgeving”.

Bonneau, de belangenbehartiger van PICUM, zegt dat de EU-lidstaten een evenwicht kunnen en moeten vinden tussen de doelstellingen van de Terugkeerrichtlijn en fundamentele mensenrechten.

“Deze omissie is meer dan een gemiste kans; het legt leden van onze gemeenschappen het zwijgen op”, zei ze.

Ze zegt dat het gebrek aan beschermende maatregelen voor vrouwen zonder papieren in de nieuwe wet in strijd is met de EU-richtlijn inzake slachtofferrechten en met de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

“Beide bieden rechten en waarborgen die voor iedereen gelden, zonder discriminatie”, zei ze.

Bruton, de campagnemanager van MRCI, zegt dat mensen zonder papieren zonder expliciete beschermingsmaatregelen bang blijven om zich tot de Gardaí te wenden om geweld te melden.

“Mensen zullen in gruwelijke situaties blijven zitten”, zei hij.

Nasrin Khandoker, een onderzoeker die mede heeft geschreven aan een recent onderzoek naar de impact van gendergerelateerd geweld op migrantenvrouwen voor de Universiteit van Galway, zei dat hun onderzoek overweldigend bewijs aan het licht bracht dat de immigratiestatus de toegang van migrantenvrouwen tot gerechtigheid verkleint.

“Het is absoluut cruciaal om de verblijfsstatus van de slachtoffers volledig irrelevant te maken en deze als beschermde gegevens te behandelen”, zei ze.